"Zelfs de pannen werken op z'n Afrikaans"

Welgeteld zeven dagen. De periode die je nodig hebt om te leren hoe men zich hier kleed, hoe men zich hier gedraagt, en hoe men Zulu praat. Deze afgelopen zes dagen zijn ontzettend snel omgevlogen en alle ‘eerste keren’ zijn voorbij gekomen. De eerste keer naar de Spar, de eerste keer naar stage, de eerste keer in het Zulu een bevalling begeleiden, de eerste keer geconfronteerd worden met een levende kakkerlak (welke na een paar minuten hartstikke geplet was, dood: dat gaat het ongedierte hier allemaal), de eerste keer naar de lokale bibliotheek, de eerste keer verbranden, de eerste keer…
Ach, er zijn té veel eerste keren om op te sommen. Wij vinden elkaar in ieder geval nog ontzettend leuk na deze eerste week, hebben de huishoudelijke taken eerlijk verdeelt (Lotte doet alles) en kunnen ontzettend lachen over waar we soms eigenlijk best een beetje om willen huilen.

Men kent hier geen lunchtijden. Op stage zien we collega’s de hele dag in en uit de ‘Zusterspost’ komen, om daar hun maagje rond te eten. Dit festijn begint al om 9.00 uur ’s morgens, vlak na de idioot lange overdracht van 1,5 uur (inclusief dansen, bidden en zingen). Vervolgens gaat er bijna elk uur wel een maaltijd naar binnen bij de collega’s. Ongelooflijk maar waar. Zelfs onze obese vriendin, een van de ‘professional’ nurses eet de hele dag door. Waar we haar ook zien lopen, ze heeft altijd wel iets in haar mond. Tijdens een van de rapportagemomenten bezorgde dit ons een gigantische lachsalvo: vanachter de balie toverde deze nurse een zak paprikachips vandaan. Het leek ons verstandig om elkaar vooral niet aan te kijken. Helaas. Poging mislukt. Louise schudt van het lachen, Lotte probeert nog wat te maken van de rapportage en schiet vervolgens ook in de lach. Na een ‘What are you laughing about?’ was er geen houden meer aan. De tranen stroomden uit onze ogen, Louise kroop bijna over de grond van het lachen en de nurse at vrolijk haar buikje ronder en ronder en lachte vrolijk met ons mee. Deze nurse heeft ons vervolgens gedoopt tot ‘Ellis’. Lotte en Louise blijkt erg moeilijk te zijn om te onthouden. Gedwee luisteren we naar onze nieuwe naam. Klinkt er een bulderende ‘Ellis’ door de Labour Ward, wij zullen trouw onze hoofden om het hoekje van de deur steken en luisteren naar de komende ordes.
Structuur? We proberen deze te ontdekken tijdens het zitten wachten op een bevalling. Echter is deze soms ver te zoeken. Er zijn 26 verschillende boeken waar je telkens hetzelfde in moet vermelden nadat je een bevalling hebt gedaan. Uiteindelijk ben je hier nog langer mee bezig dan met de zorg die je eigenlijk aan een vrouw zou moeten besteden.
Empathie? In het kader van ontwikkelingsland, hopen wij dat dit de komende jaren zich nog gaat ontwikkelen in Tugela Ferry. Tijdens de overdracht komt men al zingend de ‘Labour Ward’ binnenhuppelen. Wie er op dat moment ligt te zuchten van de weeën, heeft dikke pech. Zij mag deze 1,5 uur wachten, tenzij ze echt persdrang heeft. Maar dan moet het wel enorm hoge nood zijn. De hele dag door schreeuwt men hier naar elkaar, ook als de ene op de meest linker verloskamer staat en de andere op de meest rechter: het gesprek heeft voorrang op de patiënt. Vervolgens geeft een vrouw dan aan dat ze persdrang heeft (eerder uitzondering dan regel), moet er eerst van de meest vreemde plekken op de ‘Labour Ward’ materiaal vandaan getoverd worden. Wil er iemand de verloskamer binnenlopen, gaat dit gepaard met een enorm kabaal: klapdeur wordt opengedaan, nurse staat binnen en ‘BAFF’ deur klettert dicht. Je hoeft niet bang te zijn dat je patiënte snel weg zal dommelen…Stel dat er geen hartslag te vinden is bij het zoeken met de hoorn, zal men je ook met veel geduld en liefde de weg wijzen: al sloffend loop je de maternity uit, loop je vooral niet verder mee en vertel je de vrouw in kwestie dat ze bij de 3e deur in het volgende gebouw naar links moet, waarna je haar aan haar lot overlaat en zelf weer terug sloft naar de ‘Labour Ward’. Nee… empathie en structuur zijn niet de meest sterke kant van Zuid-Afrika.

Steriliteit is ook nog niet echt in het woordenboek opgenomen. Men trekt hier steriele handschoenen aan (welke soms ook al na 7 seconden weer uitgetrokken worden, er wordt hier enorm zuinig omgegaan met het materiaal…) pakt de prullenbak vast, pakt niet steriele maandverbanden uit de kast, grijpt in bloed, vieze lakens en zit aan vieze voeten en nóg zal men de baarmoeder even natasten op eventueel aanwezige klonters. Ook dat gaat er dus bijzonder aan toe. Op dit soort momenten staan wij ook even met onze mond vol tanden en weten niet zo goed wat we ervan moeten vinden. Ook niet na het vragen waarom ze dit eigenlijk doen en hier geen duidelijk antwoord op krijgen. Er wordt hier gehandeld naar routine en niet naar wat noodzakelijk is of het beste voor de vrouwen is.

Economisch werken is ook een ding dat men hier niet snel zal gaan doen. Lotte ontdekte in de kast een vreemd uitziend sponsig materiaal en vroeg aan onze collega waar dit voor diende. Een demonstratie volgde. Het was een heuse spatbril. Lotte had haar Action-spatbril dus ook wel thuis kunnen laten… Na de demonstratie ging de prullenbak open en verdween de spatbril in de grote, blauwe zak met oud afval. Deze was echt niet meer te gebruiken en moest natuurlijk weg. Lotte wierp een blik van ‘Huh?!’ naar Louise, waarna zij weer eens begon te lachen. Echt alles wordt opengetrokken of opengescheurd. Overal vinden we opengescheurde verpakkingen met steriele handschoenen, infuusnaalden, stitchcutters, of ander materiaal wat steriel behoort te zijn. En opruimen? Nee, daar heb je een schoonmaakster voor. Geen haar op je hoofd die er ook maar aan zal denken om die ene bloedspetter op de grond even weg te vegen…

Werkelijk alles gaat hier op z’n elfendertigste. Loop vooral niet sneller dan noodzakelijk. Het liefst eigenlijk net iets langzamer dan de rest. Vertel je een vrouw dat je om 8.00 uur gaat hertoucheren, tel daar drie kwartier bij op, want dan zal er daadwerkelijk iemand komen om deze taak even uit te voeren. Wat er op z’n zachtst gezegd onvriendelijk aan toe gaat. Met vrij luide stem wordt er aan de zwangere verteld dat ze aan het eind van het bed plaats moet nemen. Doet ze dit niet, geef haar een paar duwen of een tik op haar been, en ze zal volgen. Na dit angstaanjagende begin van deze daad, wordt ze flink ontsmet van de onderkant. Dit gaat er ook op de meest vriendelijke manier aan toe: “Flats, Flats.” Is ze schoon, wordt er een paar keer naar haar geblèrd ‘Vula ma tanga’, waarna ze haar benen spreid en, hatseflats, men toucheert. De zwangere vrouwen zijn hier bang voor. Dit is niet alleen te zien aan hun ogen, maar ook aan het feit dat ze niet mee willen werken en half huilend op het bed liggen. En dat is dan alleen nog maar het toucher. Wij zijn allebei erg blij dat we waarschijnlijk nooit in deze situaties zullen moeten bevallen. Ook dit is geen pretje voor de vrouwen hier. Rust, reinheid en regelmaat kent men hier niet. Iedereen kan in en uit lopen. Is er een prullenbak vol? Geen probleem… de schoonmaakster huppelt even binnen en vervangt deze. Moet een student iets leren? Schreeuw het door de klapdeuren en er zal binnen no time een student aanwezig zijn. Het klinkt misschien luguber, maar het is de realiteit.

Laten we vooral niet beginnen over de spoelkeuken. Hier hangt een typisch luchtje, staan bijzondere matrassen klaar voor de bedden en vliegt er van alles rond. Als we thuis komen zullen we dubbel genieten van alle hygiëne die wij kennen in Nederland. De flesjes met handalcohol zijn onze beste vrienden geworden, net als het regelmatig grondig boenen van onze handen.

Na deze klaagzang wat leuker nieuws! We hebben allebei onze eerste paar, prachtige, bruine kindjes op de wereld gebracht! Hier zijn we uiteraard supertrots op. Het huilde, het leefde en de moeders waren erg blij met onze hulp, de kleertjes en de tijd die we voor ze namen. In ieder geval, zo keken ze ons aan. Het Zulu is ons nog niet helemaal eigen, al leren we wel steeds meer woorden en zinnen! Alle vier de bevallingen gingen gelukkig goed. Al hebben de typische nurses wel de neiging om snel even wat handen op de plaats delict te laten voelen of er stiekem geen navelstrengomstrengeling aanwezig is. Zodra ze zien dat het kind het doet, vragen ze of je de rest zelf kan en weg zijn ze. Vervolgens zie je ze snel plaats nemen op een stoel, want je moet nooit meer doen dan noodzakelijk. We merken wel dat dit laatste ons af en toe een beetje frustreert. We houden van doorwerken en aanpakken, alleen gaat dat hier niet. Wanneer we iets willen vragen, of iets duidelijk willen hebben, zal men je hier ook gerust even laten wachten. Deze manier van effectief werken is ons nog niet helemaal eigen. Hopelijk wennen we hier ook niet aan. Al gaat onze tocht naar en van het ziekenhuis wel steeds wat langzamer… De volgende keer staan we eerst een kwartier stil voordat we opgeladen zijn voor deze tocht.

Donderdag was het een hele happening om op plaats van bestemming, het ziekenhuis, te komen. Al sjokkend met een loodzware koffer vol met babykleertjes achter ons aan, liepen we naar het ziekenhuis. Onderweg staarden vele ogen ons aan en werd er door dorpsgenoten gevraagd of we alweer zouden vertrekken. Gelukkig hoefde de koffer niet open bij de ‘Gate’ van het ziekenhuis. Op de ‘Labour Ward’ was iedereen blij verrast bij het zien van een hele koffer vol met babykleertjes. De koffer is ondertussen al toegeëigend door een van de collega’s. De kleertjes inmiddels ook. Na een zoektocht die oneindig en zonder resultaat leek, vond Lotte de helft van de babykleertjes terug in een verrotte plastic zak in een van de ‘kluisjes’ van de nurses. Volgens een collega was het echt niet de bedoeling dat het voor haarzelf zou zijn. Lotte kon haar agressie echter niet voor zich houden en meldde deze collega dat ze toch wel ‘a little bit angry’ was. Uiteraard deed de collega ontzettend meelevend, en ging er vervolgens met de lege koffer vandoor. Blij dat we bijna alle kleertjes terug hebben gevonden en dat we de koffer niet meer terug hoeven te sjouwen naar Nederland.
Het is superleuk om de baby’s aan te kleden met deze kleren en vervolgens de kersverse moeders te verassen met hun aangeklede kindje. Ze zijn hier erg dankbaar om. Nogmaals erg veel dank aan iedereen die mee heeft geholpen met het verzamelen van deze rompertjes, kleertjes, sokjes en mutsjes! Uiteindelijk komt dit dus nog wel op gewenste bestemming terecht.

Onze dagelijkse sleur kent het ritme van om half 6 een aflopende wekker, om 6 uur eruit en traag opstarten, waarna we richting stage lopen. Na een dag lang luisteren, kijken en werken sjokken we naar de Spar. Werkelijk het hoogtepunt van de dag. Waarna we naar huis wandelen, onze naam als favoriete ‘aunty’s’ waar proberen te maken en burgerlijk achter het fornuis verdwijnen. Om 22.00 uur is het tijd om in bed te gaan liggen, waarna Lotte al snurkend in dromenland verdwijnt en Louise de eerste paar uur nog naar het plafond ligt te staren. Wat betreft het internet: dra-ma. Afgelopen week hebben we onszelf kennis laten maken met de lokale bibliotheek, wat meer wat weg heeft van een gevangenis. Een 40-minuten durende heenweg bracht ons eerst bij het gemeentehuis: verkeerde adres. 200 meter verderop was de bieb te zien. Bleek er geen WiFi te zijn… Dan maar weer terug sjokken, een overheerlijke magnum kopen bij onze favo-supermarkt en Wilana lastig vallen. Ook haar internet is in erbarmelijke toestand. Doe er vooral niet teveel op, dan valt er nog net één site te openen, waarna deze ook een error zal laten zien. Helaas. De luxe die we gewend zijn in Nederland, is hier soms ver te zoeken. We kijken uit naar de weekendjes weg, waar we hopelijk een luxe hotel gaan bezoeken, internet hebben en een ontwikkelde samenleving gaan spotten. Dit laatste zal dan ook wel weer even wennen zijn. We hopen ons te behoeden op een ware identiteitscrisis. Wie weet komen we onherkenbaar terug naar Nederland.

Uitkijkend naar het weekend, uitslapen en even geen drukke ‘Labour Ward’, zitten we nu bij kaarslicht, een bakje waterige soep en een scrumbled egg (waarbij Lotte erachter kwam dat de pannen zelfs op z’n Afrikaans werken, teleurstellend als je snel iets wilt klaarmaken) de dag met elkaar door te nemen en lachen weer hard om de ineffecitiviteit, eetgewoonten en vreemde andere zaken. We raken hier al goed ingeburgerd. Onze eerste echte, heuse, Afrikaanse birthdayparty zal dit weekend plaats gaan vinden. Het teken dat we ondertussen al vrienden hebben gemaakt zonder er veel moeite voor te hebben gedaan. Drie keer lachen en je hebt er vrienden voor het leven bij. Tevens kijken we uit naar zondag: op naar Greytown. We hebben Wilana weten te spekken om als taxi te fungeren. Eindelijk chocopasta, wasmiddel en hopelijk hagelslag. Keep your fingers crossed!

Veel liefs,
Lotte & Louise